Tóm tắt và giải hóa lớp 9 bài 8: Một số bazơ quan trọng

Dưới đây là bài tóm tắt và giải hóa lớp 9 bài 8 mà bạn có thể tham khảo để học hóa tốt hơn !

1. Tóm tắt hóa học lớp 9 bài 8:

A. NATRI HIĐROXIT (NaOH)

a) Tính chất vật lí :

–   Natri hiđroxit là chất rắn không màu, hút ẩm mạnh, tan nhiều trong nước và tỏa nhiệt.

–   Dung dịch NaOH có tính nhờn, làm bục vải giấy và ăn mòn da.

Chú ý: Khi sử dụng NaOH phải hết sức cẩn thận.

b) Tính chất hóa học : Natri hiđroxit có đầy đủ tính chất của một bazơ tan (kiềm).

–   Làm đổi màu chất chỉ thị: Dung dịch NaOH làm đổi màu quỳ tím thành xanh, đổi màu dung dịch phenolphatalein không màu thành màu đỏ.

–   Tác dụng với axit tạo thành muối và nước (phản ứng trung hòa)

–   Tác dụng với oxit axit tạo thành muối và nước

Chú ý: Nếu oxit axit dư, sản phẩm thu được còn có muối axit.

c) Ứng dụng :

–   Sản xuất xà phòng, chất tẩy rửa, bột giặt.

–   Sản xuất giấy, tơ nhân tạo, trong chế biến dầu mỏ.

–   Sản xuất nhôm (làm sạch quặng nhôm trước khi sản xuất).

d) Sản xuất Natri hiđroxit :

Trong công nghiệp, NaOH được sản xuất bằng phương pháp điện phân dung dịch NaCl bão hòa. Thùng điện phân có màng ngăn giữa cực âm và cực dương.

2NaCl + 2H₂O 2NaOH + H₂ + Cl₂

B. CANXI HIĐROXIT Ca(OH)₂

a) Tính chất hóa học : Dung dịch Ca(OH)₂ có tính chất hóa học của một bazơ tan.

–   Làm đổi màu chất chỉ thị : Dung dịch Ca(OH)₂ làm đổi màu quỳ tím thành xanh, đổi màu dung dịch phenolphatalein không màu thành màu đỏ.

–   Tác dụng với axit, sản phẩm là muối và nước (phản ứng trung hòa).

–   Tác dụng với oxit axit sản phẩm là muối và nước.

Chú ý: Nếu oxit axit dư, sản phẩm thu được còn có muối axit

b) Ứng dụng :

–   Làm vật liệu trong xây dựng.

–   Khử chua đất trồng trọt.

–   Khử độc các chất thải công nghiệp, diệt trùng chất thải sinh hoạt và xác chết động vật…

C. Thang pH

pH = 7: Dung dịch là trung tính Thí dụ : nước cất có pH = 7

pH < 7: Dung dịch có tính axit, pH càng nhỏ độ axit càng lớn.

pH > 7: Dung dịch có tính bazơ, pH càng lớn độ bazơ càng lớn.

2. Hướng dẫn giải bài tập Hóa học 9 bài 8:

A. NATRI HIĐROXIT (NaOH)

Bài 1 trang 27

Có 3 lọ không nhãn, mỗi lọ đựng chất rắn sau: NaOH, Ba(OH)₂, NaCl. Hãy trình bày cách nhận biết chất đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hóa học. Viết các phương trình hóa học (nếu có).

Bài giải :

Trích mẫu thử.

–   Hòa tan mẫu thử từng chất vào nước để tạo thành các dung dịch tương ứng.

–   Cho quỳ tím vào mỗi dung dịch :

Dung dịch làm quỳ tím chuyển sang màu xanh là dung dịch NaOH và Ba(OH)₂.

Dung dịch làm quỳ tím không đổi màu là dung dịch NaCl.

–   Dẫn khí CO₂ vào hai dung dịch bazơ còn lại :

Dung dịch nào có kết tủa xuất hiện là Ba(OH)₂.

Dung dịch không có kết tủa là NaOH.

Phương trình hóa học :

Ba(OH)₂ + CO₂ →  BaCO₃↓ + H₂O

2NaOH + CO₂ →  Na₂CO₃ + H₂O

Bài 2 trang 27

Có những chất sau: Zn, Zn(OH)₂, NaOH, Fe(OH)₃, CuSO₄, NaCl, HCl.

Hãy chọn những chất thích hợp điền vào sơ đồ phản ứng sau và lập phương trình hóa học.

a) … Fe₂O₃ + H₂O

b) H₂SO₄ + … → Na₂SO₄ + H₂

c) H₂SO₄ + … → ZnSO₄ + H₂O

d) NaOH + … → NaCl + H₂O

e) … + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

Bài giải :

a) 2Fe(OH)₃ Fe₂O₃ + 3H₂O

b) H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O

c) H₂SO₄ + Zn(OH)₂ → ZnSO₄ + 2H₂O

d) NaOH + HCl → NaCl + H₂O

e) 2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

Bài 3 trang 27

Dẫn từ từ 1,568 lít khí CO₂ (đktc) vào một dung dịch có hòa tan 6,4 gam NaOH, sản phẩm là muối Na₂CO₃.

a) Chất nào đã lấy dư và dư là bao nhiêu (lít hoặc gam) ?

b) Hãy xác định khối lượng muối thu được sau phản ứng.

Bài giải :

Số mol của CO₂ và NaOH là :

n_CO2 = V / 22,4 = 1,568/22,4 = 0,07 (mol)

n_NaOH = m / M = 6,4/40 = 0,16 (mol)

Phương trình hóa học :

2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

Theo PTHH :       2 mol      1 mol

Theo đề bài :     0,16 mol   0,07 mol

Ta có :

0,16/2 > 0,07/1

⇒ Vậy sau phản ứng CO₂ hết. NaOH dư. Tính theo số mol của CO₂.

a) Chất đã lấy dư là NaOH.

Theo phương trình, ta có :

n_NaOH pư = 2n_CO2 = 2 x 0,07 = 0,14 (mol)

⇒ n_NaOH dư = 0,16  – 0,14 = 0,02 (mol)

Khối lượng NaOH dư là :

m_NaOH dư = 0,02 x 40 = 0,8 (g)

b) Theo phương trình, ta có :

n_Na2CO3 = n_CO2 = 0,07 (mol)

khối lượng muối thu được sau phản ứng là :

m_Na2CO3 = 0,07 x 106 = 7,42 (g)

B. CANXI HIĐROXIT Ca(OH)₂

Bài 1 trang 30

Viết các phương trình hóa học thực hiện những chuyển đổi hóa học sau :

Bài giải :

(1) CaCO₃ CaO + CO₂

(2) CaO + H₂O → Ca(OH)₂

(3) Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O

(4) CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

(5) Ca(OH)₂ + 2HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + 2H₂O

Bài 2 trang 30

Có ba lọ không nhãn, mỗi lọ đựng một trong ba chất rắn màu trắng sau: CaCO₃, Ca(OH)₂, CaO. Hãy nhận biết chất đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hóa học. Viết phương trình hóa học.

Bài giải :

Trích mẫu thử.

Hòa tan 3 mẫu thử của các chất rắn trên vào nước :

–   Chất không tan trong nước là CaCO₃.

–   Chất phản ứng với nước làm nóng ống nghiệm là CaO.

–   Chất chỉ tan một phần tạp chất lỏng màu trắng và có một phần kết tủa lắng dưới đáy là Ca(OH)₂.

Phương trình hóa học :

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Bài 3 trang 30

Hãy viết các phương trình hóa học của phản ứng khi cho dung dịch NaOH tác dụng với dung dịch H₂SO₄ tạo ra:

a) Muối natri hiđrosunfat.

b) Muối natrisunfat.

Bài giải :

a) Muối natri hidrosunfat :  NaHSO₄

H₂SO₄ + NaOH → NaHSO₄ + H₂O

b) Muối natri sunfat : Na₂SO₄

H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O

Bài 4 trang 30

Một dung dịch bão hòa khí CO₂ trong nước có pH = 4. Hãy giải thích và viết phương trình hóa học của CO₂ với nước.

Bài giải :

Dung dịch bão hòa CO₂ trong nước tạo ra dung dịch axit cacbonic (H₂CO₃) là một axit yếu, có pH = 4.

Phương trình hóa học :

CO₂ + H₂O ⇌ H₂CO₃

3. Hướng dẫn giải bài tập Sách bài tập Hóa học 9 bài 8:

Bài 8.1 trang 9

Bằng phương pháp hoá học nào có thể phân biệt được hai dung dịch bazơ: NaOH và Ca(OH)₂ ? Viết phương trình hoá học.

Bài giải :

Để nhận biết hai dung dịch bazơ : NaOH và Ca(OH)₂, ta dùng dung dịch muối cacbonat.

Ví dụ Na₂CO₃ để nhận biết :

–   Nếu không có kết tủa, bazơ là NaOH.

–   Nếu tạo ra kết tủa trắng (CaCO₃), bazơ là Ca(OH)₂ .

Phương trình hoá học :

Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ → 2NaOH + CaCO₃

Bài 8.2 trang 9

Có 4 lọ không nhãn, mỗi lọ đựng một trong những dung dịch sau : NaOH, Na₂SO₄, H₂SO₄, HCl. Hãy nhận biết dung dịch trong mỗi lọ bằng phương pháp hoá học. Viết các phương trình hoá học.

Bài giải :

Trích mẫu thử :

Mẫu thử/ Thuốc thử	NaOH	Na2SO4	H2SO4	HCl
Quỳ tím	Quỳ tím chuyển sang màu xanh.	Không đổi màu quỳ tím.	Quỳ tím chuyển sang màu đỏ.	Quỳ tím chuyển sang màu đỏ.
BaCl2	–	–	Xuất hiện kết tủa trắng.	Không hiện tượng.

Phương trình hóa học :

BaCl₂ + H₂SO₄ → BaSO₄↓ + 2HCl

Bài 8.3 trang 10

Cho những chất sau: Na₂CO₃, Ca(OH)₂, NaCl.

a) Từ những chất đã cho, hãy viết các phương trình hoá học điều chế NaOH.

b) Nếu những chất đã cho có khối lượng bằng nhau, ta dùng phản ứng nào để có thể điều chế được khối lượng NaOH nhiều hơn ?

Bài giải :

a) Điều chế NaOH :

• Dung dịch Na₂CO₃ tác dụng với dung dịch Ca(OH)₂ :

Na₂CO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ ↓ + 2NaOH (1)

• Điện phân dung dịch NaCl trong thùng điện phân có vách ngăn :

2NaCl + 2H₂O 2NaOH + H₂↑ + Cl₂↑ (2)

b) Đặt khối lượng của mỗi chất ban đầu là a gam.

Theo (1): 106 gam Na₂CO₃ tác dụng với 74 gam Ca(OH)₂ sinh ra 80 gam NaOH. Nếu có a gam mỗi chất thì Na₂CO₃ sẽ thiếu, Ca(OH)₂ sẽ dư. Như vậy, khối lượng NaOH điều chế được sẽ tính theo khối lượng Na₂CO₃ :

106 gam Na₂CO₃ điều chế được 80 gam NaOH.

Vây a gam Na₂CO₃ điều chế được 80a/106 gam NaOH.

Theo (2) :

117 gam NaCl điều chế được 80 gam NaOH.

Vậy a gam NaCl điều chế được 80a/117 gam NaOH.

So sánh khối lượng NaOH điều chế được, ta thấy :

80a/106 > 80a/117

Vậy a gam Na₂CO₃ điều chế được khối lượng NaOH nhiều hơn so với dùng a gam NaCl.

Bài 8.4 trang 10

Bảng dưới đây cho biết giá trị pH của dung dịch một số chất.

Dung dịch	A	B	C	D	E
pH	13	3	1	7	8

a) Hãy dự đoán trong các dung dịch ở trên :

Dung dịch nào có thể là axit như HCl, H₂SO₄

Dung dịch nào có thể là bazơ như NaOH, Ca(OH)₂.

Dung dịch nào có thể là đường, muối NaCl, nước cất.

Dung dịch nào có thể là axit axetic (có trong giấm ăn).

Dung dịch nào có tính bazơ yếu, như NaHCO₃.

b) Hãy cho biết :

1. Dung dịch nào có phản ứng với Mg, với NaOH.

2. Dung dịch nào có phản ứng với dung dịch HCl.

3. Những dung dịch nào trộn với nhau từng đôi một sẽ xảy ra phản ứng hoá học.

Bài giải :

a) Dự đoán :

Dung dịch C có thể là dd HCl hoặc dd H₂SO₄.

Dung dịch A có thể là dd NaOH hoặc dd Ca(OH)₂.

Dung dịch D có thể là dd đường, dd NaCl hoặc nước cất.

Dung dịch B có thể là dd CH₃COOH (axit axetic).

Dung dịch E có thể là dd NaHCO₃.

b) Tính chất hoá học của các dung dịch :

1. Dung dịch C và B có phản ứng với Mg và NaOH.

2. Dung dịch A và E có phản ứng với dung dịch HCl.

3. Những dung dịch sau trộn với nhau từng đôi một sẽ xảy ra phản ứng hoá học :

–   Dung dịch A và dung dịch C.

–   Dung dịch A và dung dịch B.

–   Dung dịch E và dung dịch C.

–   Dung dịch E và dung dịch B.

–   Dung dịch E và dung dịch A.

Bài 8.5 trang 10

3,04 gam hỗn hợp NaOH và KOH tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl, thu được 4,15 gam các muối clorua.

a) Viết các phương trình hoá học.

b) Tính khối lượng của mỗi hiđroxit trong hỗn hợp ban đầu.

Bài giải :

a) Phương trình hóa học :

HCl + NaOH → NaCl + H₂O (1)

HCl + KOH → KCl + H₂O (2)

b) Cách 1 :

Gọi x và y là lần lượt là số mol của NaOH và KOH trong hỗn hợp, ta có hệ phương trình :

Giải hệ phương trình, ta được : x = 0,02 và y = 0,04.

Khối lượng NaOH và KOH có trong hỗn hợp là :

m_NaOH = n_NaOH x M_NaOH = 0,02 x 40 = 0,8 (gam)

m_KOH = n_NaOH x M_NaOH = 0,04 x 56 = 2,24 (gam)

Cách 2 :

Đặt x (gam) là khối lượng của NaOH, khối lượng của KOH là (3,04 – x) gam.

Theo (1) : x gam NaOH sinh ra 58,5x / 40 gam NaCl.

Theo (2) : (3,04 – x) gam KOH sinh ra 74,5(3,04 – x) / 56 gam KCl.

Rút ra phương trình :

58,5x/40 + 74,5(3,04 – x)/56 = 4,15

Giải phương trình, ta có :

m_NaOH = 0,8 gam và m_KOH = 2,24 gam.

Bài 8.6 trang 10

Cho 10 gam CaCO₃ tác dụng với dung dịch HCl dư.

a) Tính thể tích khí CO₂ thu được ở đktc

b) Dẫn khí CO₂ thu được ở trên vào lọ đựng 50 gam dung dịch NaOH 40%. Hãy tính khối lượng muối cacbonat thu được.

Bài giải :

a) Phương trình hoá học :

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂↑

Số mol CO₂ thu được :

n_CO2 = n_CaCO3 = m_CaCO3 / M_CaCO3 = 10/100 = 0,1 (mol)

Thể tích khí CO₂ đo ở đktc :

V_CO2 = n x 22,4 = 0,1 x 22,4 = 2,24 (lít)

b) Khối lượng NaOH có trong dung dịch :

m_NaOH = (m_dd x C%) / 100% = (50 x 40%) / 100% = 20 (gam)

n_NaOH = m_NaOH / M_NaOH = 20 / 40 = 0,5 (mol)

Số mol NaOH lớn gấp hớn 2 lần số mol CO₂, vậy muối thu được sẽ là Na₂CO₃.

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

Theo phương trình hoá học, ta có :

n_Na2CO3 = n_CO2 = 0,1 (mol)

Khối lượng muối cacbonat thu được :

m_Na2CO3 = n_Na2CO3 x M_Na2CO3 = 0,1 x 106 = 10,6 (g)

Bài 8.7 trang 10

Cho m gam hỗn hợp gồm Mg(OH)₂, Cu(OH)₂, NaOH tác dụng vừa đủ với 400 ml dung dịch HCl 1M và tạo thành 24,1 gam muối clorua. Hãy tính m.

Bài giải :

Phương trình hóa học :

Mg(OH)₂ + 2HCl → MgCl₂ + 2H₂O

Cu(OH)₂ + 2HCl → CuCl₂ + 2H₂O

NaOH + HCl → NaCl + H₂O

Số mol HCl phản ứng là :

n_HCl = C_M x V_HCl = 0,4 x 1 = 0,4 (mol)

m_HCl = n_HCl x M_HCl = 0,4 x 36,5 = 14,6 (gam)

Theo phương trình hoá học, ta có :

n_H2O = n_HCl = 0,4 (mol)

Khối lượng H₂O là :

m_H2O = n_H2O x M_H2O = 0,4 x 18 = 7,2 (g)

Theo định luật bảo toàn khối lượng, ta có :

m + 14,6 = 24,1 + 7,2

→ m = 16,7

Vậy m = 16,7 gam.

 

Đây là nội dung tóm tắt và giải bài tập Chương 1 bài 8: Một số bazơ quan trọng của chương trình hóa học lớp 9 mà các bạn có thể tham khảo. Mời các bạn cùng tham khảo các bài viết tương tự trong chuyên mục : Hóa học lớp 9

We on social :

Facebook