Tóm tắt và giải hóa lớp 9 bài 10: Một số muối quan trọng

Dưới đây là bài tóm tắt và giải hóa lớp 9 bài 10 mà bạn có thể tham khảo để học hóa tốt hơn !

1. Tóm tắt hóa học lớp 9 bài 10:

a) Muối natri clorua (NaCl)

• Trạng thái tự nhiên :

–   Natri clorua có trong nước biển. Cho nước biển bay hơi, ta được chất rắn là hỗn hợp của nhiều muối, thành phần chính là NaCl.

–   Trong lòng đất cũng chứa một khối lượng muối natri clorua kết tinh gọi là muối mỏ.

–   Những mỏ muối có nguồn gốc từ những hồ nước mặn đã cạn đi từ hàng triệu năm.

• Cách khai thác :

–   Ở những nơi có biển hoặc hồ nước mặn, người ta khai thác NaCl từ nước mặn trên. Cho nước mặn bay hơi từ từ, thu được muối kết tinh.

–   Ở những nơi có mỏ muối, người ta đào hầm hoặc giếng sâu đến mỏ muối để lấy muối lên. Muối mỏ sau khi khai thác, được nghiền nhỏ và tinh chế để có muối sạch.

• Ứng dụng :

Muối NaCl có rất nhiều ứng dụng trong đời sống và sản xuất, nó được dùng để :

–   Làm gia vị và bảo quản thực phẩm. Muối iot là muối ăn NaCl có trộn thêm một ít KIO₃ + KI.

–   Làm nguyên liệu để sản xuất : Na, NaOH, H₂, Cl₂, Na₂CO₃, nước gia – ven NaClO,…

b) Kali nitrat (KNO₃)

• Tính chất :

–   KNO₃ là chất rắn, màu trắng, tan nhiều trong nước, khi tan thu nhiệt.

–   KNO₃ bị nhiệt phân hủy :

KNO₃ KNO₃ + O₂

• Ứng dụng :

–   KNO₃ dùng chế tạo thuốc nổ đen.

–   Làm phân bón, cung cấp nguyên tố nitơ và kali cho cây trồng.

–   Bảo quản thực phẩm trong công nghiệp.

2. Hướng dẫn giải bài tập Hóa học 9 bài 10:

Bài 1 trang 36

Có những muối sau : CaCO₃, CaSO₄, Pb(NO₃)₂, NaCl. Muối nào nói trên :

a) Không được phép có trong nước ăn vì tính độc hại của nó ?

b) Không độc nhưng cũng không nên có trong nước ăn vì vị mặn của nó ?

c) Không tan trong nước, nhưng bị phân hủy ở nhiệt độ cao ?

d) Rất ít tan trong nước và khó bị phân hủy ở nhiệt độ cao ?

Bài giải :

a) Không được phép có trong nước uống vì tính độc hại là : Pb(NO₃)₂

b) Không độc nhưng cũng không nên có trong nước uống vì vị mặn của nó là : NaCl

c) Không tan trong nước nhưng bị phân hủy ở nhiệt độ cao là : CaCO₃

d) Rất ít tan trong nước và khó bị phân hủy ở nhiệt độ cao là : CaSO₄

Bài 2 trang 36

Hai dung dịch tác dụng với nhau, sản phẩm thu được có NaCl. Hãy cho biết hai cặp dung dịch các chất ban đầu có thể đã dùng. Minh họa bằng các phương trình hóa học.

Bài giải :

Từ dung dịch ban đầu, phản ứng có sinh ra muối NaCl ⇒ Một dung dịch phải là dung dịch của hợp chất có chứa Na, dung dịch còn lại là dung dịch của hợp chất có chứa Cl. Mặt khác, vì NaCl tan nên sản phẩm còn lại phải là hợp chất không tan, chất khí hay H₂O.

–   Phản ứng trung hòa HCl bằng dung dịch NaOH

HCl + NaOH → NaCl + H₂O

–   Phản ứng trao đổi giữa

Muối + axit : Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + CO₂ ↑ + H₂O

Muối + muối : Na₂CO₃ + BaCl₂→ BaCO₃ ↓ + 2NaCl

Muối + kiềm : CuCl₂ + 2NaOH → Cu(OH)₂ ↓ + 2NaCl

Bài 3 trang 36

a) Viết phương trình điện phân dung dịch muối ăn (có màng ngăn).

b) Những sản phẩm của sự điện phân dung dịch NaCl ở trên có nhiều ứng dụng quan trọng:

–   Khí clo dùng để: 1)…, 2)…, 3)…

–   Khí hidro dùng để: 1)…, 2)…, 3)…

–   Natri hiđroxit dùng để: 1)…, 2)…, 3)…

Điền những ứng dụng sau đây vào những chỗ để trống ở trên cho phù hợp :

Tẩy trắng vải, giấy; nấu xà phòng; sản xuất axit clohiđric; chế tạo hóa chất trừ sâu, diệt cỏ dại; hàn cắt kim loại; sát trùng, diệt khuẩn nước ăn; nhiên liệu cho động cơ tên lửa; bơm khí cầu, bóng thám không; sản xuất nhôm, sản xuất chất dẻo PVC; chế biến dầu mỏ.

Bài giải :

a) Phương trình điện phân dung dịch NaCl (có màng ngăn) :

2NaCl + 2H₂O 2NaOH + H₂↑ + Cl₂↑

b)

–   Khí clo dùng để :

1) tẩy trắng vải, giấy; sát trùng, diệt khuẩn nước ăn.

2) sản xuất axit HCl.

3) sản xuất chất dẻo PVC, chất trừ sâu, diệt cỏ dại.

–   Khí hiđro dùng để :

1) hàn cắt kim loại.

2) làm nhiên liệu cho động cơ tên lửa.

3) bơm khí cầu, bóng thám không.

–   Natri hiđroxit dùng để :

1) nấu xà phòng.

2) sản xuất nhôm.

3) chế biến dầu mỏ.

Bài 4 trang 36

Dung dịch NaOH có thể dùng để phân biệt hai muối có trong mỗi cặp chất sau đây được không ? (Nếu được thì ghi dấu (x), nếu không được thì ghi dấu (o) vào các ô vuông).

a) Dung dịch K₂SO₄ và dung dịch Fe₂(SO₄)₃

b) Dung dịch Na₂SO₄ và dung dịch CuSO₄

c) Dung dịch NaCl và dung dịch BaCl₂

Viết các phương trình hóa học nếu có.

Bài giải :

a) Dung dịch NaOH có thể dùng để phân biệt được hai muối K₂SO₄ và Fe₂(SO₄)₃ :

K₂SO₄ + NaOH → không phản ứng

Fe₂(SO₄)₃ + 6NaOH → 3Na₂SO₄ + 2Fe(OH)₃↓

b) Dung dịch NaOH có thể dùng để phân biệt được hai muối Na₂SO₄ và dung dịch CuSO₄ :

Na₂SO₄ + NaOH → không phản ứng

CuSO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓

c) Dung dịch NaOH không thể dùng để phân biệt được hai muối NaCl và BaCl₂ :

Bài 5 trang 36

Trong phòng thí nghiệm có thể dùng những muối  KClO₃ hoặc KNO₃ để điều chế khí oxi bằng phản ứng phân hủy.

a) Viết các phương trình hóa học đối với mỗi chất.

b) Nếu dùng 0,1 mol mỗi chất thì thể tích khí oxi thu được có khác nhau hay không ? Hãy tính thể tích khí oxi thu được.

c) Cần điều chế 1,12 lít khí oxi, hãy tính khối lượng mỗi chất cần dùng.

Các thể tích khí được đo ở điều kiện tiêu chuẩn.

Bài giải :

a) Phương trình hóa học :

2KNO₃ 2KNO₂ + O₂↑ (1)

2KClO₃  2KCl + 3O₂↑ (2)

b) Theo phương trình (1) và (2): số mol hai muối tham gia phản ứng như nhau (0,1 mol), nhưng số mol oxi sinh ra không như nhau.

Theo phương trình (1), ta có :

n_O2 = 1/2n_KNO3 = 1/2 x 0,1 = 0,05 (mol)

V_O2 = n x 22,4 = 0,05 x 22,4= 1,12 (lít)

Theo phương trình (2), ta có :

n_O2 = 3/2n_KClO3 = 3/2 x 0,1 = 0,15 (mol)

V_O2 = n x 22,4 = 0,15 x 22,4= 3,36 (lít)

c) Số mol khí oxi là :

n_O2 = V / 22,4 = 1,12/22,4 = 0,05 (mol)

Theo phương trình (1), ta có :

n_KNO3 = 2n_O2 = 2 x 0,05 = 0,1 (mol)

m_KNO3 = n_KNO3 x M_KNO3 = 0,1 x 101 = 10,1 (g)

Theo phương trình (2), ta có :

n_KClO3 = 2/3n_O2 = 2/3 x 0,05 = 1/30 (mol)

m_KClO3 = n_KClO3 x M_KClO3 = 1/30 x 122,5 = 4,08 (g)

3. Hướng dẫn giải bài tập Sách bài tập Hóa học 9 bài 10:

Bài 10.1 trang 13

Có những muối sau :

A. CuSO₄                                                                             B. NaC

C. MgCO₃                                                                            D. ZnSO₄

E. KNO3.

Hãy cho biết muối nào :

a) Không nên điều chế bằng phản ứng của kim loại với axit vì gây nổ, không an toàn.

b) Có thể điều chế bằng phản ứng của kim loại với dung dịch axit sunfuric loãng.

c) Có thể điều chế bằng phản ứng của dung dịch muối cacbonat với dung dịch axit clohiđric.

d) Có thể điều chế bằng phản ứng trung hoà giữa hai dung dịch.

e) Có thể điều chế bằng phản ứng của muối cacbonat không tan với dung dịch axit sunfuric.

Bài giải :

a) B. NaCl và E. KNO₃

b) D. ZnSO₄

c) B. NaCl

d) B. NaCl và E. KNO₃

e) A. CuSO₄ và D. ZnSO₄

Bài 10.2 trang 13

Trộn hai dung dịch A với dung dịch B được dung dịch NaCl. Hãy cho biết 3 cặp dung dịch A, B thoả mãn điều kiện trên. Minh hoạ cho câu trả lời bằng các phương trình hoá học.

Bài giải : 

–   Dung dịch axit và dung dịch bazơ: HCl và NaOH.

HCl + NaOH → NaCl + H₂O

–   Dung dịch axit và dung dịch muối: HCl và Na₂CO₃.

2HCl + Na₂CO₃ → NaCl + H₂O + CO2

–   Dung dịch hai muối: CaCl₂ và Na₂CO₃.

CaCl₂ + Na₂CO₃ → 2NaCl + CaCO₃

Bài 10.3 trang 13

Có ba chất rắn màu trắng đựng trong 3 lọ riêng biệt không nhãn là : Na₂CO₃, NaCl, hỗn hợp NaCl và Na₂CO₃.

Hãy nhận biết chất đựng trong mỗi lọ bằng phương pháp hoá học.

Trình bày cách tiến hành và viết phương trình hoá học.

Bài giải : 

Ghi số thứ tự của 3 lọ, lấy một lượng nhỏ hoá chất trong mỗi lọ vào 3 ống nghiệm và ghi số thứ tự ứng với 3 lọ.

Nhỏ dung dịch HNO₃ cho đến dư vào mỗi ống, đun nóng nhẹ. Quan sát hiện tượng :

–   Nếu có bọt khí thoát ra thì chất rắn trong ống nghiệm có thể là Na₂CO₃ hoặc hỗn hợp Na₂CO₃ và NaCl.

–   Lọc lấy nước lọc trong mỗi ống nghiệm đã ghi số rồi thử chúng bằng dung dịch AgNO₃. Nếu :

Nước lọc của ống nghiệm nào không tạo thành kết tủa trắng với dung dịch AgNO₃ thì muối ban đầu là Na₂CO₃.

Nước lọc của ống nghiệm nào tạo thành kết tủa trắng với dung dịch AgNO₃ thì chất ban đầu là hỗn hợp hai muối NaCl và Na₂CO₃.

Các phương trình hoá học :

Na₂CO₃ + 2HNO₃ → 2NaNO₃ + H₂O + CO₂ ↑

NaCl + AgNO₃ → AgCl ↓ + NaNO₃

Bài 10.4 trang 13

Biết 5 gam hỗn hợp 2 muối là Na₂CO₃ và NaCl tác dựng vừa đủ với 20 ml dung dịch HCl, thu được 448 ml khí (đktc).

a) Tính nồng độ mol của dung dịch HCl đã dùng.

b) Tính khối lượng muối thu được sau phản ứng.

c) Tính thành phần phần trăm theo khối lượng của mỗi muối trong hỗn hợp ban đầu.

Bài giải : 

Phương trình hóa học :

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂

Số mol khí là :

n_CO2 = V_CO2 / 22,4 = 0,448/22,4 = 0,02 (mol)

Theo phương trình, ta có :

n_HCl = 2n_CO2 = 2 x 0,02 = 0,04 (mol)

a) Nồng độ mol của dung dịch HCl đã dùng :

C_M = n_HCl / V = 0,04 / 0,02 = 2 (M)

b) Khối lượng muối thu được sau phản ứng :

Theo phương trình, ta có :

m_NaCl = n_NaCl x M_NaCl = 0,04 x 58,5 = 2,34 (g)

c) Khối lượng Na₂CO₃ là :

m_Na2CO3 = n_Na2CO3 x M_Na2CO3 = 0,02 x 106 = 2,12 (g)

Phần trăm theo khối lượng của mỗi muối trong hỗn hợp ban đầu là :

%m_Na2CO3 = (m_Na2CO3 / m_hh) x 100% = (2,12/5) x 100% = 42,4%

%m_NaCl = 100% – 42,4% = 57,6%

Bài 10.5 trang 13

Cho 24,8 gam hỗn hợp gồm Na₂CO₃ và Na₂SO₄ tác dụng với dung dịch BaCl2 dư thấy tạo ra a gam kết tủa. Cho a gam kết tủa trên tác dụng với dung dịch HCl dư thấy thoát ra 2,24 lít khí ở đktc và còn lại b gam chất rắn không tan. Hãy tính a, b.

Bài giải : 

Phương trình hóa học :

Na₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO₃ + 2NaCl

Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ + 2NaCl

2HCl + BaCO₃ → BaCl₂ + CO₂ + H₂O

Kết tủa thu được gồm BaCO₃, BaSO₄.

Khí thoát ra là khí CO₂.

Chất rắn còn lại không tan là BaSO₄.

Số mol khí thoát ra là :

n_CO2 = V_CO2 / 22,4 = 2,24/22,4 = 0,1 (mol)

Theo các phương trình hoá học, ta có :

n_Na2CO3 = n_BaCO3 = n_CO2 = 0,1 (mol)

m_Na2CO3 =  n_Na2CO3 x M_Na2CO3 = 0,1 x 106 = 10,6 (g)

→ m_Na2SO4 = 24,8 – 10,6 = 14,2 (g)

n_Na2SO4 = m_Na2SO4 / M_Na2SO4 = 14,2/142 = 0,1 (mol)

m_BaCO3 = n_BaCO3 x M_BaCO3 = 0,1 x 197 = 19,7 (g)

m_BaSO4 = n_BaSO4 x M_BaSO4 = 0,1 x 233 = 23,3 (g) = b

→ a = 19,7 + 23,3 = 43 (g)

Vậy a = 43 (g) ; b = 23,3 (g)

 

Đây là nội dung tóm tắt và giải bài tập Chương 1 bài 10: Một số muối quan trọng của chương trình hóa học lớp 9 mà các bạn có thể tham khảo. Mời các bạn cùng tham khảo các bài viết tương tự trong chuyên mục : Hóa học lớp 9

We on social :

Facebook