Tóm tắt và giải hóa lớp 9 bài 1: Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

Dưới đây là bài tóm tắt và giải hóa lớp 9 bài 1 mà bạn có thể tham khảo để học hóa tốt hơn !

1. Tóm tắt hóa học lớp 9 bài 1:

• Tính chất hóa học của oxit :

–   Oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm), tác dụng với axit tạo thành muối và nước, tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

–   Oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit, tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước, tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối.

• Phân loại : Dựa vào tính chất hóa học của oxit, người ta phân loại oxit thành 4 loại :

–   Oxit bazơ là những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

–   Oxit axit là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

–   Oxit lưỡng tính là những oxit tác dụng với dung dịch axit và tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

–   Oxit trung tính hay còn gọi là oxit không tạo muối là những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước.

2. Hướng dẫn giải bài tập Hóa học 9 bài 1:

Bài 1 trang 6

Có những oxit sau: CaO, Fe₂O₃, SO₃. Oxit nào có thể tác dụng được với

a) nước ?

b) axit clohiđric ?

c) natri hiđroxit ?

Viết phương trình hóa học.

Bài giải :

a) Những oxit tác dụng với nước là CaO và SO₃ :

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

b) Những oxit tác dụng với axit clohiđric là CaO và Fe₂O₃ :

CaO + 2HCl → CaCl₂ + H₂O

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O

c) Những oxit tác dụng với natri hiđroxit là SO₃ :

SO₃ + NaOH → NaHSO₄

SO₃ + 2NaOH → Na₂SO₄ + H₂O

Bài 2 trang 6

Có những chất sau: H₂O, KOH, K₂O, CO₂. Hãy cho biết những cặp chất có thể tác dụng với nhau.

Bài giải :

Những cặp chất tác dụng được với nhau là: H₂O và CO₂; H₂O và K₂O; CO₂ và K₂O; CO₂ và KOH.

H₂O + CO₂ → H₂CO₃

H₂O + K₂O → 2KOH

K₂O + CO₂ → K₂CO₃

KOH + CO₂ → KHCO₃

2KOH + CO₂ → K₂CO₃ + H₂O

Bài 3 trang 6

Từ những chất: Canxi oxit, lưu huỳnh đioxit, cacbon đioxit, lưu huỳnh trioxit, kẽm oxit, em hãy chọn chất thích hợp điền vào các sơ đồ phản ứng sau :

a) Axit sunfuric + … → Kẽm sunfat + Nước

b) Natri hiđroxit + … → Natri sunfat + Nước

c) Nước + … → Axit sunfurơ

d) Nước + … → Canxi hiđroxit

e) Canxi oxit + … → Canxi cacbonat

Dùng các công thức hóa học để viết tất cả những phương trình hóa học của các sơ đồ phản ứng trên.

Bài giải :

a) H₂SO₄ + ZnO → ZnSO₄ + H₂O

b) 2NaOH + SO₃ → Na₂SO₄ + H₂O

c) H₂O + SO₂ → H₂SO₃

d) H₂O + CaO → Ca(OH)₂

e) CaO + CO₂ → CaCO₃

Bài 4 trang 6

Cho những oxit sau : CO₂, SO₂, Na₂O, CaO, CuO. Hãy chọn những chất đã cho tác dụng được với

a) Nước, tạo thành dung dịch axit

b) Nước, tạo thành dung dịch bazơ

c) Dung dịch axit, tạo thành muối và nước.

d) Dung dịch bazơ, tạo thành muối và nước.

Viết các phương trình hóa học.

Bài giải :

a) Những chất tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit là CO₂, SO₂ :

CO₂ + H₂O → H₂CO₃

SO₂ + H₂O → H₂SO₃

b) Những chất tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ là Na₂O, CaO :

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

c) Những chất tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước là Na₂O, CaO, CuO :

Na₂O + 2HCl → 2NaCl + H₂O

CaO + H₂SO₄ → CaSO₄ + H₂O

CuO + H₂SO₄ → CuSO₄ + H₂O

d) Những chất tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước là CO₂, SO₂ :

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O

Bài 5 trang 6

Có hỗn hợp khí CO₂ và O₂ làm thế nào có thể thu được khí O₂ từ hỗn hợp trên ? Trình bày cách làm và viết phương trình hóa học.

Bài giải :

Dẫn hỗn hợp khí CO₂ và O₂ đi qua một dung dịch kiềm (lấy dư). Khí CO₂ bị hấp thụ hết do có phản ứng với kiềm, khí thoát ra khỏi bình là khí O₂ ⇒ ta thu được khí O_2^.

Phương trình hóa học :

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

Bài 6 trang 6

Cho 1,6 gam đồng (II) oxit tác dụng với 100 gam dung dịch axit sunfuric có nồng độ 20%.

a) Viết phương trình hóa học.

b) Tính nồng độ phần trăm của các chất có dung dịch sau khi phản ứng kết thúc.

Bài giải :

m_H2SO4 = (m_dd x C%) / 100% = (100 x 20%) / 100% = 20 (g)

n_H2SO4 = m_H2SO4 / M_H2SO4 = 20/98 ≈ 0,2 (mol)

n_CuO = m_CuO / M_CuO = 1,6/80 = 0,02 (mol)

a) Phương trình hóa học :

    CuO       +        H₂SO₄        →        CuSO₄        +        H₂O

0,02 mol      →    0,02 mol          →   0,02 mol

Tỉ lệ mol :

0,02/1 < 0,2/1 ⇒ CuO phản ứng hết, H₂SO₄ dư. Tính theo số mol CuO.

b) Dung dịch sau phản ứng có hai chất tan là CuSO₄ và H₂SO₄ còn dư.

n_CuSO4 = n_CuO = 0,02 (mol)

m_CuSO4 = n_CuSO4 x M_CuSO4 = 0,02 x 160 = 3,2 (g)

Khối lượng H₂SO₄ dư sau phản ứng :

m_{H2SO4 dư} = m_{ban đầu} – m_pư = 20 – (98 x 0,02) = 18,04 (g)

Khối lượng dung dịch là :

m_dd = m_CuO + m_{dd H2SO4} = 1,6 + 100 = 101,6 (g)

Nồng độ phần trăm các chất trong dung dịch sau phản ứng :

C%_CuSO4 = (m_ct / m_dd) x 100% = (3,2 / 101,6) x 100% ≈ 3,15%

C%_H2SO4 = (m_ct / m_dd) x 100% = (18,04 / 101,6) x 100% ≈ 17,76%

3. Hướng dẫn giải bài tập Sách bài tập Hóa học 9 bài 1 :

Bài 1.1 trang 3

Có những oxit sau : H₂O, SO₂, CuO, CO₂, CaO, MgO. Hãy cho biết những chất nào có thể điều chế bằng

a) phản ứng hoá hợp ? Viết phương trình hoá học.

b) phản ứng phân huỷ ? Viết phương trình hoá học.

Bài giải :

a) Điều chế bằng phương pháp hoá hợp : H₂O, SO₂, CuO, CO₂, CaO, MgO.

2H₂ + O₂ → 2H₂O

S + O₂ SO₂

2Cu + O₂ 2CuO

C + O₂ CO₂

2Ca + O₂ 2CaO

2Mg + O₂ 2MgO

b) Điều chế bằng phương pháp phân huỷ : CuO, CO₂, CaO, MgO.

CuCO₃ CuO + CO₂

CaCO₃ CaO + CO₂

MgCO₃ MgO + CO₂

Bài 1.2 trang 3

Hãy viết công thức hoá học và tên gọi của

a) 5 oxit bazơ ;

b) 5 oxit axit.

Bài giải :

a) 5 oxit bazơ :

CuO : đồng (II) oxit

Na₂O: natri oxit

CaO: canxi oxit

Al₂O₃: nhôm oxit

Fe₂O₃: sắt (III) oxit

b) 5 oxit axit :

CO₂: cacbon đioxit

SO₃: lưu huỳnh trioxit

CO: cacbon monooxit

P₂O₅: điphotpho pentaoxit

N₂O₅: đinitơ pentaoxit

Bài 1.3 trang 3

Khí cacbon monooxit (CO) có lẫn các tạp chất là khí cacbon đioxit (CO₂) và lưu huỳnh đioxit (SO₂) Làm thế nào tách được những tạp chất ra khỏi CO ? Viết các phương trình hoá học.

Bài giải :

Dẫn hỗn hợp khí qua dung dịch bazơ dư, các tạp chất là oxit axit bị giữ lại. Đi ra khỏi dung dịch là khí CO (oxit trung tính không tác dụng với bazơ).

Phương trình phản ứng :

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ + H₂O

Bài 1.4 trang 3

Hãy tìm công thức hoá học của những oxit có thành phần khối lượng như sau :

a) S : 50% ;

b) C : 42,8% ;

c) Mn : 49,6% ;

d) Pb : 86,6%.

Bài giải :

a) Phần trăm khối lượng của O là : 100% – 50% = 50%

Đặt công thức hoá học của oxit lưu huỳnh là S_xO_y, ta có :

x : y = 50/32 : 50/ 16 = 1 : 2

Công thức hóa học cần tìm là SO₂.

b) Phần trăm khối lượng của O là : 100% – 42,8% = 57,2%

Đặt công thức hoá học của cacbon oxit là C_xO_y, ta có :

x : y = 42,8/12 : 57,2/16 = 1 : 1

Công thức hóa học cần tìm là CO.

c) Phần trăm khối lượng của O là : 100% – 49,6% = 50,4%

Đặt công thức hóa học cần tìm là Mn_xO_y , ta có :

x : y = 49,6/55 : 50,4/16 = 2 : 7

Công thức hóa học cần tìm là Mn₂O₇.

d) Phần trăm khối lượng của O là: 100% – 86,6% = 13,4%

Đặt công thức hóa học cần tìm là Pb_xO_y, ta có :

x : y = 86,6/207 : 13,4/16 = 1 : 2

Công thức hóa học cần tìm là PbO₂.

Bài 1.5 trang 3

Biết rằng 1,12 lít khí cacbon đioxit (đktc) tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch NaOH tạo ra muối trung hoà.

a) Viết phương trình hoá học.

b) Tính nồng độ mol của dung dịch NaOH đã dùng.

Bài giải :

a) Phương trình hoá học :

2NaOH + CO₂ ⟶ H₂O + Na₂CO₃

b) Số mol của CO₂ là :

 n_CO2 = V / 22,4 = 1,12 / 22,4 = 0,05 (mol)

n_NaOH = 2n_CO2 = 0,05 x 2 = 0,1 (mol)

Nồng độ mol của dung dịch NaOH là :

C_M = n / V = 0,1/0,1 = 1(M)

Bài 1.6 trang 4

Cho 15,3 gam oxit của kim loại hoá trị II vào nước thu được 200 gam dung dịch bazơ với nồng độ 8,55%. Hãy xác định công thức của oxit trên.

Bài giải :

Đặt công thức hoá học của oxit là MO ⇒ Công thức bazơ là M(OH)₂

Khối lượng chất tan là :

m_ct = (m_dd x C%) / 100% = (200 x 8,55%) / 100% = 17,1 (g)

M_M(OH)2 = M + (16 + 1).2 = M + 34 (g/mol)

Phương trình hóa học :

MO + H₂O → M(OH)₂

Ta có :

n_MO = m_MO / M_MO = 15,3 / (M + 16)

n_M(OH)2 = m_M(OH)2 / M_M(OH)2 = 17,1 / (M + 34)

Từ phương trình ta có :

n_MO = n_M(OH)2 

→ 15,3 / (M + 16) = 17,1 / (M + 34)

→ M = 137 (Ba)

Vậy công thức oxit là BaO.

Bài 1.7 trang 4

Cho 38,4 gam một oxit axit của phi kim X có hoá trị IV tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH thu được 400 gam dung dịch muối nồng độ 18,9%. Xác định công thức của oxit.

Bài giải :

Đặt công thức của oxit là XO₂.

m_muối = (m_dd x C%) / 100% = (400 x 18,9%) / 100% = 75,6 (g)

Phương trình hóa học :

XO₂ + 2NaOH → Na₂XO₃ + H₂O

Ta có :

n_XO2 = m_XO2 / M_XO2 = 38,4 / (X + 32)

n_Na2XO3 = m_Na2XO3 / M_Na2XO3 = 75,6 / (X + 94)

Theo phương trình ta có :

n_XO2 = n_Na2XO3

→ 38,4 / (X + 32) = 75,6 / (X + 94)

→ X = 32 (S)

Vậy công thức oxit là SO₂.

 

Đây là nội dung tóm tắt và giải bài tập Chương 1 bài 1: Tính chất hóa học của oxit – Khái quát về sự phân loại oxit trong chương trình hóa học lớp 9 mà các bạn có thể tham khảo. Mời các bạn cùng tham khảo các bài viết tương tự trong chuyên mục : Hóa học lớp 9

We on social :

Facebook