Soạn văn Câu cá mùa thu chi tiết dành cho học sinh lớp 11

Hãy cùng Vui học Online tham khảo cách soạn văn Câu cá mùa thu chi tiết dành cho học sinh lớp 11 dưới đây để chuẩn bị bài trước khi đến lớp một cách đầy đủ hơn nhé!

I: Bố cục 

Cách chia bố cục 1: Bài thơ được chia làm 4 phần theo bố cục của thể thơ bát cú Đường luật: bao gồm đề, thực, luận và kết:

• Hai câu đề: Quang cảnh của mùa thu.
• Hai câu thực: Sự chuyển động nhẹ nhàng của mùa thu.
• Hai câu luận: Không gian làng quê trong mùa thu.
• Hai câu kết: Tâm trạng của nhà thơ trước mùa thu.

Cách chia bố cục 2: Được chia theo nội dung cảm xúc: cảnh thu và tình thu.

• 6 Câu đầu: Cảnh thu.
• 2 Câu cuối: Tình thu.

II: Hướng dẫn soạn văn Câu cá mùa thu

Câu 1: Điểm nhìn cảnh thu của tác giả có gì đặc sắc? Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ đã bao quát thu như thế nào?

Trả lời:

Cảnh thu được tác giả đón nhận từ gần đến cao xa, rồi lại từ cao xa trở về gần: từ chiếc thuyền câu nhìn ra mặt ao, nhìn lên trời cao, nhìn ra ngõ trúc rồi lại về lại với ao thu, với chiếc thuyền câu. Cứ thế, tác giả nhìn từ một khung ao hẹp và mở ra nhiều hướng không gian, cảnh sắc mùa thu hiện lên một cách thật sinh động.

Từ điểm nhìn ấy, nhà thơ đã bao quát được không gian toàn cảnh mùa thu, từ con nước, cảnh vật, bầu trời đến cuộc sống nơi làng quê vào một mùa thu yên bình. 

Câu 2: Những từ ngữ, hình ảnh nào gợi lên được nét riêng của cảnh sắc mùa thu? Hãy cho biết đó là cảnh thu ở miền quê nào?

Trả lời:

Xuân Diệu đã từng nhận xét, rằng cảnh trong bài thơ chính là “điển hình hơn cả cho mùa thu của làng cảnh Việt Nam. Qua những từ ngữ, hình ảnh đầy ý thơ tinh tế, không khí mùa thu đã được gợi nên từ sự dịu nhẹ và thanh sơ của cảnh vật.

Cảnh thu mang màu sắc của nước trong veo, của sóng biếc, của trời xanh ngắt được ẩn hiện trong những đường nét, chuyển động nhẹ nhàng của sóng (hơi gợn tí), của lá vàng (khẽ đưa vèo), của tầng mây (lơ lửng). Từ đó, tác giả đã vẽ nên một bức tranh mùa thu với màu xanh của sóng, ao, bờ, tre, trời, bèo, lại điểm xuyến bằng màu vàng của chiếc lá thu rơi. Trong cảnh trời đó, những hình ảnh rất đỗi bình dị, từ cái ao thu đến chiếc thuyền câu cũng trở nên nhỏ bé và dáng người như thu lại một cách lạ thường. Đây chính là nét đẹp riêng của mùa thu làng quê Bắc Bộ, cái hồn dân dã vùng quê đó đã được gợi lên từ khung ao hẹp, từ cánh bèo, từ ngõ trúc quanh co.

Câu 3: Anh (chị) có nhận xét gì về không gian trong Câu cá mùa thu qua các chuyển động, màu sắc, hình ảnh, âm thanh? Không gian trong Câu cá mùa thu góp phần diễn tả tâm trạng như thế nào?.

Trả lời:

Cảnh hiện lên trong Câu cá mùa thu là một cảnh đẹp đầy tĩnh lặng, lại mang nét gì đó đượm buồn. Không gian trong Câu cá mùa thu cũng là một không gian tĩnh lặng, vắng người và vắng cả tiếng “Ngõ trúc quanh co khách vắng teo”. Trong thơ có nhiều ý tả chuyển động, nhưng đó là những chuyển động rất nhẹ, rất khẽ (sóng hơi gợn, mây lơ lửng, lá khẽ đưa) đến nỗi chẳng đủ để tạo nên một âm thanh nào đó để phá tan không khí yên ắng của cảnh thu. 

Âm thanh duy nhất là tiếng cá đớp mồi dường như lại càng làm tăng sự yên ắng, tĩnh mịch của cảnh vật. Phải tĩnh lặng đến mức nào mới có thể nghe được cả tiếng đớp cá? Hay chính cõi lòng nhà thơ phải chăng cũng yên tĩnh, vắng lặng như chính không gian lúc bấy giờ. 

Qua bức tranh mà tác giả vẽ nên, ta như cảm nhận sự cô quạnh, uẩn khúc ẩn sâu trong tâm hồn thi sĩ. Trong đó xuất hiện nhiều gam màu xanh gợi nên cảm giác se lạnh, đó là cái se lạnh đặc trưng của ao thu, của trời thu thấm vào tâm hồn nhà thơ, hay chính là cái lạnh từ tâm hồn ông lan tỏa ra khắp không gian cảnh vật. Cũng chính từ đó, người đọc như cảm nhận sâu sắc nỗi lòng non nước, nỗi lòng thời thế của một nhà nho có lòng tự trọng cùng lòng yêu quê hương sâu sắc của thi nhân.

Câu 4: Cách gieo vần trong bài thơ có gì đặc biệt? Cách gieo vần ấy gợi cho ta cảm giác gì về cảnh thu và tình thu.

Trả lời: 

Ngôn ngữ trong bài thơ được đánh giá là trong sáng đến kì lạ và nó có khả năng biểu đạt những biểu hiện đầy tinh tế của sự vật, những uẩn khúc thầm kín khó thể giãi bày của tâm trạng. Đặc biệt, với cách gieo vần eo – “tử vận”, oái oăm, khó làm – đã được tác giả sử dụng một cách rất tài tình. Nó không chỉ đơn thuần là chơi chữ, mà còn là cách dùng vần để biểu đạt nội dung muốn truyền tải. Đặt nó trong cảnh thu hiu quạnh, vần eo lại càng góp phần tô đậm thêm vẻ vắng lặng, thu nhỏ dần của của thu, rất phù hợp với tâm trạng đầy uẩn khúc của tác giả.

Câu 5: Qua Câu cá mùa thu, anh (chị) có cảm nhận như thế nào về tấm lòng của nhà thơ Nguyễn Khuyến đối với thiên nhiên, đất nước.

Trả lời: 

Qua Câu cá mùa thu, chúng ta như cảm nhận ở tác giả là một tâm hồn thi nhân gắn bó tha thiết với thiên nhiên, với đất nước. Trong ông là một tình yêu nước non, một tấm lòng yêu nước thầm kín nhưng lại vô cùng sâu sắc.

Đó là cách soạn văn Câu cá mùa thu chi tiết mà các bạn học sinh lớp 11 có thể tham khảo. Đừng quên xem thêm các bài soạn văn khác tại Ngữ văn lớp 11 hoặc trong list bài soạn văn 11

We on social :

Facebook