Soạn văn Xưng hô trong hội thoại dành cho học sinh lớp 9

Hãy cùng Vui học Online tham khảo cách soạn văn Xưng hô trong hội thoại dưới đây để chuẩn bị bài trước khi đến lớp một cách đầy đủ hơn nhé!

Phần I: Từ ngữ xưng hô và việc sử dụng từ ngữ xưng hô

Câu 1: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 38

Trả lời:

– Những từ dùng để xưng hô với người lớn, ông bà, bố mẹ, thầy cô giáo: em – anh, chị; chúng em – các anh, chị; con – ông bà, bố mẹ; chúng con – các cô, các chú; cháu – ông, bà, cô, chú;…

– Những từ dùng để xưng hô với bạn bè, người bằng tuổi: tớ – cậu; chúng tớ – các cậu; mình – bạn; cậu, tôi, mày – tao; ta – họ; chúng ta – họ;…

– Những từ dùng để xưng hô với người nhỏ hơn: tao – mày; chị – em; anh – em; anh, chị, chú – nhóc; bố, mẹ, ông, bà – con, cháu;…

Câu 2: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 39

Trả lời:

– Từ ngữ xưng hô trong đoạn thứ nhất: em – anh (Dế Choắt nói với Dế Mèn), ta – chú mày (Dế Mèn nói với Dế Choắt).

– Từ ngữ xưng hô trong đoạn thứ hai: tôi – anh (Dế Mèn nói với Dế Choắt và Dế Choắt nói với Dế Mèn).

– Ở đoạn thứ nhất, sự xưng hô của hai nhân vật xuất phát từ sự bất bình đẳng của một kẻ yếu, cảm thấy mình thấp hèn, cần nhờ vả người khác và của một kẻ mạnh, cho mình là hơn người, kiêu căng, hách dịch. Sang đoạn hai, sự thay đổi đã xảy ra, đó là sự xưng hô bình đẳng và không phân biệt cao thấp.

– Sự thay đổi trên diễn ra vì tình huống giao tiếp đã thay đổi, Dế Choắt không còn coi mình là đàn em, không cần nhờ vả và nương tựa vào Dế Mèn nữa mà đang nói những lời trăn trối cuối cùng với tư cách là một người bạn.

Kết luận: 

Tiếng Việt có một hệ thống từ ngữ xưng hô rất phong phú, tinh tế và giàu sắc thái biểu cảm.

Người nói cần căn cứ vào đối tượng và các đặc điểm khác của tình huống giao tiếp để xưng hô cho thích hợp.

Phần II: Luyện tập

Câu 1: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 39

Trả lời:

Cần phân biệt nghĩa giữa những từ sau:

– Chúng ta: nghĩa là bao gồm cả người nói và người nghe.

– Chúng tôi/chúng em: nghĩa là không gồm người nghe.

– Chúng mình: nghĩa là có thể gồm người nghe hoặc không.

=> Trong trường hợp này, cô học viên dùng từ chúng ta là không đúng, vì nói chúng ta nghĩa là bao gồm cả người thầy (người nghe) dễ gây nhầm lẫn cho người nghe là cô sẽ kết hôn cùng thầy. Cô nên dùng từ chúng em để phù hợp hơn. 

Câu 2: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 40

Trả lời:

– Việc sử dụng từ chúng tôi thay vì tôi sẽ giúp tăng thêm tính khách quan cho những luận điểm khoa học có trong văn bản. Bên cạnh đó, điều này còn thể hiện sự khiêm tốn của người viết.

– Tuy nhiên, khi đó người viết (nói) muốn nhấn mạnh quan điểm riêng của mình trước một vấn đề nào đó hoặc có ý bộc lộ tính chủ quan của ý kiến, họ sẽ thường xưng với ngôi tôi.

Câu 3: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 40

Trả lời:

– Khi xưng hô với mẹ, Thánh Gióng gọi theo cách gọi thông thường. Tuy nhiên, khi xưng hô với sứ giả, cậu lại dùng ngôi ta – ông, cách xưng hô này đã giúp người đọc dần nhận ra Thánh Gióng là một đứa trẻ khác thường. Đối với người mẹ, Gióng chỉ là một đứa trẻ, nhưng đối với quốc gia, cậu chính là một anh hùng.

Câu 4: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 40

Trả lời:

– Dù đã trở thành một nhân vật có quyền cao chức trọng, nhưng vị tướng vẫn gọi thầy bằng thầy và xưng con dẫu người thầy có gọi vị tướng là ngài. Cách xưng hô này thể hiện thái độ kính cẩn và lòng biết ơn của vị tướng dành cho người thầy giáo già. Từ đó, mẩu truyện đã trở thành một bài học sâu sắc về tinh thần tôn sư trọng đạo – truyền thống đẹp đẽ của dân tộc ta.

Câu 5: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 40

Trả lời:

– Vào thời điểm trước năm 1945, khi ấy nước ta vẫn còn là một nước phong kiến với người đứng đầu là vua. Vua thường sẽ xưng là trẫm và gọi ngươi đối với dân. Tuy nhiên, Bác là một người đứng đầu mới, lại gọi dân chúng là đồng bào và xưng tôi. Điều này đã tạo nên cảm giác gần gũi, thân thiết và đánh dấu một bước ngoặt trong mối quan hệ giữa lãnh tụ với nhân dân trong đất nước dân chủ

Câu 6: SGK Ngữ văn 9 tập 1/trang 41

Trả lời:

– Tên cai lệ là một kẻ có vị thế, quyền lực còn chị Dậu đóng vai trò là một người dân bị áp bức. Vì thế, tên cai lệ xưng hô với một cách trịnh trượng và hống hách. Còn với chị Dậu, ban đầu chị còn xưng nhà cháu – ông thể hiện sự hạ mình, nhẫn nhịn, nhưng sau đó lại thay đổi hoàn toàn, từ tôi – ông đến bà – mày. Sự thay đổi cách xưng hô đó thể hiện theo sự thay đổi thái độ và hành vi của nhân vật. Đó là sự phản kháng quyết liệt của một người bị dồn đến đường cùng.

Đó là cách soạn văn  Xưng hô trong hội thoại mà bạn có thể tham khảo. Đừng quên xem thêm các bài soạn văn khác tại Ngữ văn lớp 9

We on social :

Facebook