Soạn văn Vào phủ chúa Trịnh (trích Thượng Kinh Kí Sự) dành cho học sinh lớp 11

Hãy cùng Vui học Online tham khảo cách soạn văn Vào phủ chúa Trịnh chi tiết dưới đây để chuẩn bị bài trước khi đến lớp một cách đầy đủ hơn nhé!

Phần I: Bố cục

• Phần 1: Từ đầu đến “không có dịp”: Miêu tả quang cảnh xa hoa trong phủ chúa Trịnh.
• Phần 2: Tiếp theo đến “phòng chè ngồi”: Thực trạng trong phủ chúa.
• Phần 3: Phần còn lại: suy nghĩ và tâm trạng của nhân vật “tôi” (Lê Hữu Trác)

Phần II: Trọng tâm bài học

1. Giá trị hiện thực được thể hiện một cách rõ nét và sâu sắc qua bức tranh sinh động về cảnh sinh hoạt ở phủ chúa.

– Dưới con mắt của một người thầy thuốc lần đầu tiên bước vào thế giới này, quang cảnh sinh hoạt ở phủ chúa hiện lên một cách tỉ mỉ:

+ Cực kỳ tráng lệ và lộng lẫy.

+ Cung cách sinh hoạt cùng lễ nghi, khuôn phép, cách ăn nói của kẻ hầu hạ đều thể hiện sự cao sang, quyền uy tột đỉnh và sự lộng quyền trong cuộc sống xa hoa đến cực điểm của nhà chúa.

2. Thái độ, tâm trạng và những suy nghĩ của tác giả được bộc lộ thông qua việc chứng kiến bức tranh đó:

+ Không đồng tình với cuộc sống xa hoa, hưởng thụ của phủ chúa và dửng dưng trước những vật chất, tiền tài có sức hấp dẫn bậc nhất tại đây.

+ Ông không chỉ là một nhà thuốc giỏi, dày dặn kinh nghiệm cùng y đức cao mà còn là một người xem thường danh lợi, yêu thích sự tự do và nếp sống thanh đạm giản dị.

Phần III: Soạn văn – Hướng dẫn học bài

Câu 1: Quang cảnh trong phủ chúa được miêu tả như thế nào? Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa ra sao? Những quan sát, ghi nhận này nói lên cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa như thế nào? 

Trả lời:

– Quang cảnh trong phủ chúa được miêu tả như sau:

+ Phải qua nhiều lần cửa khi vào phủ, với “những dãy hành lang quanh co nối tiếp nhau.

+ Ở mỗi cửa đều có người canh gác “ai muốn vào phải có thẻ”. 

+ Trong khuôn viên phủ có điếm “Hậu mã quân túc trực” để chúa sai đi truyền lệnh.

+ Vườn hoa “cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, gió đưa thoang thoảng mùi hương”.

+ Bên trong phủ là những “Đại đường”, “Quyền bồng”, “Gác tía” có kiệu son, võng điều, đồ nghi trượng sơn son thếp vàng và “những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy”.

+ “Mâm vàng, chén bạc” là đồ dùng tiếp khách, ăn uống.

+ Đến nội cung của thế tử cần đi qua năm, sáu lần trướng gấm.

+ Trong phòng thế tử có thắp nến, sập nến vàng, ghế rồng sơn son thếp vàng, nệm gấm, màn che ngang sân, “xung quanh lấp lánh, hương hoa ngào ngạt”.

– Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa:

Khi lên cáng vào phủ theo lệnh chúa, thì có “tên đầy tớ chạy đằng trước hát đường” và “cáng chạy như ngựa lồng”.

+ Trong phủ, “người giữ cửa báo rộn ràng, người có việc quan qua lại như mắc cửi”.

+ “Lính nghìn cửa vác đòng nghiêm ngặt – Cả trời Nam sang nhất là đây (Bài thơ của tác giả).

+ Những lời lẽ dùng để nhắc đến chúa Trịnh và thế tử đều mang sự cung kính và lễ độ như “Thánh thượng đang ngự ở đấy”, “hầu mạch Đông cung thế tử”, “hầu trà”…

+ Xung quanh chúa Trịnh luôn có “phi tần chầu chực”. 

+ Người viết chỉ làm theo mệnh lệnh truyền đạt qua lời quan Chánh đường của chúa mà không được thấy mặt. 

+ Xem bệnh cũng không được phép trao đổi với chúa mà phải viết để quan Chánh đường dâng lên chúa, trang nghiêm đến mức phải “nín thở chờ từ xa”, “khúm núm đến trước sập xem mạch”.

+ Thái tử bị bệnh lại có đến bảy, tám thầy thuốc phục dịch và mấy người đứng hầu hai bên.

+ Thái tử chỉ là một đứa bé năm, sáu tuổi nhưng khi vào xem bệnh, tác giả – một cụ già lại phải quỳ lạy bốn lạy trước thế tử, xem mạch xong lại lạy bốn lạy rồi mới được lui. Khi muốn xem thân hình, phải có một viên quan nội thần đến xin phép được cởi áo cho thế tử. 

=> Quang cảnh và cung cách sinh hoạt trong phủ chúa cho ta thấy quyền uy tối cao nằm trong tay nhà chúa. Cùng với đó là nếp sống hưởng thụ cực xa hoa của gia đình chúa Trịnh.

– Những quan sát, ghi nhận này nói lên cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa:

+ Đứng trước cảnh xa hoa, lộng lẫy, tấp nập người hầu kẻ hạ của phủ chúa Trịnh, tác giả đã làm một bài thơ để nhận xét, trong đó có lời khái quát là “Cả trời Nam sang nhất là đây!”.

+ Khi được mời ăn cơm với mâm vàng chén bạc cùng toàn của ngon vật lạ, tác giả đã nhận xét “Tôi bây giờ mới biết cái phong vị của nhà đại gia”.

+ Khi vào nội cung của thế tử, tác giả đã nhận xét “Ở trong tối om, không thấy có cửa ngõ gì cả”.

+ Khi nói về bệnh trạng cho thế tử, tác giả đã nhận xét “thế tử ở trong chốn màn che trướng phủ, ăn quá no, mặc quá ấm nên tạng phủ yếu đi”.

=> Qua những chi tiết trên, ta có thể khẳng định mặc dù tác giả đã có khen cái đẹp, cái sang, cái xa hoa nơi phủ chúa, nhưng ông lại tỏ ra vô cùng dửng dưng trước sự hấp dẫn của vật chất nơi đây, đồng thời, ông bày tỏ sự không đồng tình với cuộc sống quá no đủ, tiện nghi nhưng thiếu khí trời và sự tự do tại phủ chúa.

Câu 2: Phân tích những chi tiết trong đoạn trích mà anh (chị) cho là “đắt”, có tác dụng làm nổi bật giá trị hiện thực của tác phẩm.

Trả lời:

– Những chi tiết “đắt” trong đoạn trích:

+ Chi tiết thế tử – một cậu bé năm, sáu tuổi – ngồi chễm chệ trên sập vàng để cho thầy thuốc – một ông già – quỳ lạy dưới đất bốn lạy, rồi cười và ban cho một lời khen “ông này khéo” => Chi tiết đối lập thể hiện sự quyền uy tối cao, sự lộng quyền của gia đình chúa Trịnh và hiện thực xã hội phân biệt tầng lớp lúc bấy giờ.

+ Chi tiết khi đi vào nơi ở của thế tử, ở trong tối om, không có cửa ngõ và cách đến tận năm sáu lần trướng gấm mới đến phòng thế tử. Hình ảnh xa hoa nhưng lại tù hãm, thiếu sinh khí được tác giả quan sát và miêu tả lại một cách tỉ mỉ => Bày tỏ sự bất bình trước khung cảnh quá đỗi xa hoa nhưng lại thiếu sinh khí tự nhiên để có thể sống và phát triển bình thường. 

Câu 3: Cách chẩn đoán và chữa bệnh của Lê Hữu Trác cùng những diễn biến, tâm tư của ông khi kê đơn cho ta hiểu gì về người thầy thuốc này? 

Trả lời:

– Cách chẩn đoán và chữa bệnh của Lê Hữu Trác:

+ Cách lý giải về bệnh tình của thế tử đã thể hiện tác giả là một người thầy thuốc giàu kinh nghiệm, có chuyên môn cao.

+ Dù ông hiểu rõ về căn bệnh của thế tử, nhưng vì sợ hãi khi chữa trị hiệu quả sẽ được chúa tin dùng và bị công danh trói buộc, nên Lê Hữu Trác đã định chữa bệnh cầm chừng, cho thuốc vô thưởng vô phạt.

+ Nhưng cuối cùng, lương tâm và phẩm chất trung thực của người thầy thuốc đã thắng, ông đã gạt nỗi sợ hãi qua một bên để làm tròn trách nhiệm và lương tâm của một người thầy thuốc.

+ Sau khi đã quyết, ông đã đưa ra những kiến giải hợp lý, thuyết phục và bảo vệ ý kiến của mình một cách thẳng thắn mặc dù nó trái với ý kiến của đa số các thầy thuốc trong cung. 

– Từ đó ta có thể thấy, Lê Hữu Trác là một người:

+ Ông là một người thầy thuốc giỏi, có kiến thức chuyên sâu và giàu kinh nghiệm. 

+ Không chỉ thế, ông còn là một người có lương tâm, đức độ, là một người thầy y đức.

+ Đặc biệt, ông còn mang trong mình phẩm chất vô cùng cao quý, đó là khinh thường lợi danh, quyền quý và yêu thích sự tự do, thanh đạm, giản dị nơi quê nhà dẫu đã chứng kiến sự quyến rũ của vật chất sang giàu đến mức không thể tưởng tượng nổi. 

Câu 4: Theo anh (chị), bút pháp kí sự của tác giả có gì đặc sắc? Phân tích những nét đặc sắc đó? 

Trả lời:

– Những nét đặc sắc trong bút pháp kí sự của tác giả:

+ Quan sát tỉ mỉ, ghi chép trung thực.

+ Tả cảnh một cách vô cùng sinh động.

+ Kể diễn biến sự việc một cách khéo léo, lôi cuốn sự chú ý của người đọc.

+ Không bỏ sót bất kì chi tiết nhỏ nào tạo nên cái thần của cảnh và việc.

=> Từ tính chân thực của tác phẩm, tác giả đã thể hiện giá trị hiện thực hết sức sâu sắc. 

Đó là cách soạn văn Vào phủ chúa Trịnh chi tiết mà các bạn học sinh lớp 11 có thể tham khảo. Đừng quên xem thêm các bài soạn văn khác tại Ngữ văn lớp 11 hoặc trong list bài soạn văn 11

We on social :

Facebook